Ortodonti Nedir?

Ortodonti, baş boyun bölgesindeki iskeletsel ve dişsel sorunların teşhisi, önlenmesi ve düzeltilmesi ile ilgilenen tedavi dalıdır. Bu tedavi sırasında çok basit dil ve damak egzersizlerinden porselen tellere, iskeletsel destek sistemlerinden, dişlerin iç taraflarına takılan lingual braketlere kadar pek çok yöntem ve materyal kullanılabilir.

Ortodontik tedavide kullanılan materyal ve yöntemler devamlı gelişse de, tedavi prensipleri değişmemektedir. Tüm tedavi dallarında olduğu gibi, erken teşhis, ortodontik bozuklukların önlenmesi ve düzeltilmesi için en önemli basamaktır.

Ortodontik tedavi sırasında çok basit egzersizlerden porselen tellere, iskelet destek sistemlerinden, lingual braketlere kadar pek çok yöntem kullanılabilir. 

Ortodontik Bozukluklar

Ortodonti, baş boyun bölgesindeki iskeletsel ve dişsel sorunların teşhisi, önlenmesi ve düzeltilmesi ile ilgilenen tedavi dalıdır. Bu tedavi sırasında çok basit dil ve damak egzersizlerinden porselen tellere, iskeletsel destek sistemlerinden, dişlerin iç taraflarına takılan lingual braketlere kadar pek çok yöntem ve materyal kullanılabilir.

Çocuk Ortodontisi

Çocukların diş yapısının takip edilmesi, ileride oluşacak daimi dişlenmenin sağlığı açısından çok önemlidir. Süt dişlerinin geçici olması, çoğu zaman ihmal edilmelerine ve erken çekilmelerine neden olmaktadır. Süt dişlerinin, doğal değişme sürelerinin tamamlanmasına kadar ağızda kalmaları, hem çene kemiklerinin gelişmesi açısından, hem de düzgün bir dişsel kapanışa temel olması açısından çok önemlidir. Çocuklarda ilk süt dişlerin sürmeleriyle birlikte (3 yaş civarı), anne tarafından diş fırçalamaya başlanmalı ve süt dişlerinde koruyucu uygulamalar yapılarak çürümeleri önlenmelidir Çocuklarda ortodontik muayene, ilk daimi dişlenmenin başladığı 6-7 yaşlar civarında olmalıdır. Bu yaşta yapılacak muayene ile, hem dişlerde oluşabilecek kapanış sorunları, hem de çenelerin iskeletsel bozuklukları teşhis edilebilir. Ortodontik sorunlar, bademcik, geniz eti, ağız solunumu ya da atipik (bebeklik) yutkunması sonucunda da ortaya çıkabilir. Çocuk ortodontisindeki temel amaç, ortodontik soruna yok açan etkeni ortadan kaldırmaktır. Bazen çok kolaylıkla uygulanan basit önlemler sayesinde, hiç tel ya da damaklık takmadan da ortodontik bozukluklar durdurulabilir. Çocuklarda uygun önlemler alınıp, neden ortadan kaldırılırsa, ortodontik ve ortopedik sorunlar, belli seviyede düzelme gösterebilirler.

Bebeklerde dişlenme, 3-6 aylar arasında, kesici dişlerin sürmesi ile başlar. Bu süreç, 3 yaşlarına kadar devam eder. 3-6 yaşlar arasında dişlenmede değişiklik olmaz. 6-7 yaşlarında daimi kesicilerin ve 1. büyük azı dişlerinin sürmeleri ile başlayan daimi dişlenme ise, 12-13 yaşlarında köpek dişlerinin sürmesi ile biter. Çocukluk çağında dikkat edilmesi gereken en önemli noktalardan biri, 6-7 yaşlarında süren 1. büyük azı dişlerinin korunmasıdır. Bu dişler çoğu zaman süt dişleri ile karıştırılır ve ihmal edilir. 1. büyük azı dişleri, dişlenmenin temel taşlarıdır ve sürmekte olan diğer daimi sişler için rehberlik yaparlar. Bu dişlerin temizliğine çok dikkat edilmeli ve fissür örtücü (dişlerin çiğneyici yüzeylerindeki doğal çatlakların kapatılması) uygulamaları ile dişler çürüğe karşı korunmalıdır.

Çocuklarda Oluşabilecek Bazı Sorunlar, Aileler Tarafından da Teşhis Edilebilirler. Dikkat Edilecek Noktalar Şunlardır:

• Dişlerin çok önde ya da arkada olması,

• Dişlerin birbirlerini örtmemesi ve dilin yutkunma sırasındadışarı çıkması,

• Ağız açık uyuma,

• Dişlerin çok aralık ya da sıkışık olması,

• Sağ ya da sol taraftaki dişlerin eş zamanlı sürmemesi,

• Parmak- biberon emme alışkanlıklarının devam etmesi,

• Alt ya da üst çenenin, ağız dışından da belirgin olacak şekilde önde ya da arkada olması.

Ortodontide ideal tedavi zamanı, problemin tipine ve şiddetine bağlı olarak, ortodonti uzmanı tarafından belirlenir. Basit dişsel sorunların tedavisi genellikle tüm dişlenmenin bittiği 12 yaşına kadar ertelenir. Bununla birlikte özellikle 1. büyük azı dişlerini ilgilendiren sorunlar, süt dişlerinin erken kaybıyla ortaya çıkan sorunlar ve çenelerin iskeletsel sorunları daha erken yaşta tedavi edilmesi gereken problemler listesine girerler. Özellikle alt ve üst çenenin konumlarıyla ilgili sorunlar, çocuğun büyüme potansiyeli kullanılarak düzeltildiği için, 7-8 yaşlar civarında tedaviye başlanır ve 11-12 yaşlar sırasında da tedavi bitirilir.

Yetişkinlerde Ortodontik Tedavi

toplumdaki gelişim ve sosyal ilerlemeyle birlikte, erişkin ortodontisi ihtiyacı da artmıştır. Güzel bir ağız yapısı ve mutlu gülümsemeler, hem iş, hem de sosyal yaşamın en önemli unsurlarından birisini oluşturmaktadır. Günümüzde gittikçe daha fazla sayıda erişkin, ortodontik tedavi talep etmektedir.

Ortodontik sorunlar, çocukluk çağında başlayabileceği gibi, diş kaybı, dişeti rahatsızlıkları gibi problemlere bağlı olarak erişkin yaşta da oluşabilir. Bu sorunların düzeltilmesi, estetik sorunu çözmekten öte, dişlerin sağlığını sağlamak ve ömrünü uzatmak açısından önemlidir. Oluşmuş olan bir dişeti rahatsızlığı sonucunda dişlerde aralıklar meydana gelmiş olabilir. Bu aralığın ortodontik olarak düzeltilmesi, hem görüntüyü düzeltecek, hem de dişlerin birbirleriyle ilişkisini sağlamlaştırarak dişleri taşıyan kemik yapıyı kuvvetlendirecektir.

Modern ortodontinin başlamasından günümüze, ortodontik malzemeler ve teknikler ortaya çıkmış, diş renginde braketler, şeffaf damaklıklar ve dişlerin iç yüzeylerine takılan braketler geliştirilmiştir. Bu sayede erişkin hastalar son derece kolay biçimde tedavi olabilmektedir. Erişkin hastalara uygulanabilecek ortodontik aygıtlar şunlardır:

Porselen Braketler:

Artık metal braketler yerine diş yüzeyine yapıştırılan porselen, safit ya da kompozit braketler üretilmektedir. Bu braketler diş renginde ya da şeffaftır ve çok yakından bakılmadıkça farkedilmezler. Buna ek olarak, kullanılan teller de beyaz kaplamalı olabilir, bu sayede hemen hemen hiç farkedilmeden ortodontik tedavi görebilirsiniz.

Lingual Braketler:

Bazı durumlarda, kullanılan teller dişlerin iç yüzeylerine yapıştırılabilmektedir. Bu teknik, lingual ortodonti olarak adlandırılır. Bu tekniği özel kılan, tamamen kişiye özel braketler hazırlanmasıdır. Kendine has bazı avantaj ve dezavantajları olan bu teknikte, dişlerin dış yüzeylerine braket yapıştırılmamakta ve dolayısıyla tamamen görünmez bir tedavi yapılabilmektedir.

Invisalign - Clear Aligner:

Bu yöntemde, dişlerdeki yamuklukları gidermek amacıyla bilgisayar ortamında planlanan bir seri şeffaf plak üretilir. Bu şeffaf plaklar belli süreler uygulanarak dişlerde düzelme sağlanır. Bu yöntemin avantajı, istendiği özel durumlarda hasta tarafından çıkartılabilmesidir.

Hareketli Apareyler:

Bazı basit diş hareketleri, takıp çıkartılabilen apareylerle yapılabilir. Bu aygıtlar, belli sürelerle uygulanarak istenen diş hareketleri elde edilebilir. Bu aygıtların yapılmaları ve uygulanmaları kolay olsa da çok hassas diş hareketleri yapamazlar.

Ortodontik tedavi, erişkin hastalar tarafından çok kolaylıkla adapte olunabilen bir süreçtir. Ortodontik tedavi, eskiden olduğu gibi sadece çocuklara uygulanan ve görüntüsü rahatsızlık veren metal tellerden ibaret değildir. Gittikçe çok daha fazla erişkin, ortodontik tedavi talebiyle ortodontistlere başvurmakta ve ortodontik tedavi gören erişkinler, kendisine dikkat eden, ağız bakımına ve estetiğine önem veren insanlar sınıfına girmektedirler. Tedavinin ilk bir kaç günü tellere ve braketlere uyum süreci ile geçebilir. İlk günler dişlerde hafif ağrı ve gerilme hissi olabilir. Ağız dokularının adaptasyonundan sonra, sanki dişlerimizde hiç tel yokmuş gibi rahat edebiliriz.

Ortodontik tedavi sırasında gündelik hayatımızın tüm gerekliliklerini yerine getirebiliriz. Çalışan hastalarımız rahatlıkla işlerini devam ettirebilir, hobilerini (spor ve müzik gibi) sürdürebilirler. Tedavi sürecinde dikkat edilmesi gereken en önemli konu, diş temizliğidir. Diş yüzeylerindeki teller, doğru fırçalama tekniği kullanıldığı sürece, temizlik için engel oluşturmazlar. Ortodontistiniz sizi, uygun diş fırçaları, ara yüz fırçaları ve diş iplerinin kullanımıyla ilgili bilgilendirecektir. Ortodontik tedavinin ilerlemesiyle birlikte, dişleriniz düzelmeye, eğer ortodontik amaçla diş çekimi yapıldıysa çekim boşlukları kapanmaya başlayacak. Bu aşamadan sonra gittikçe düzelen dişleriniz, sizi çok daha güzel ve sağlıklı bir görüntüye kavuşturacaktır.

Ortodontik Tedavinin Alternatifi var mı?

Ortodontik tedavinin en güzel tarafı, sizi kendi dişlerinizi kullanarak güzelleştirmektir. Ortodontik tedavinizin sonunda dişleriniz, tedavinin başladığı günkü halinden farklı değildir. Ortodontik tedavinin yaygınlaşmasından önce, dişlerdeki yamuklukları düzeltmek için uygulanan yaygın yöntem, yamuk dişler üzerine kaplamalar yapmaktı. Bu yöntemin terkedilmesindeki sebep, köprü yapımında dişlerin mine yapısının aşındırılmasıve bunun yerine yapay porselen kaplamalar yapılmasıdır.